Halikarnas Balıkçısı - Cevat Şakir Kabaağaçlı

Cevat Şakir Kabaağaçlı, 7 Nisan 1890'da Girit'te, Ferik Mehmed Şakir Paşa ve Sare İsmet Hanım'ın çocuğu olarak dünyaya gelmiş ve Türk edebiyatının en önemli figürlerinden biri haline gelmiş bir yazardır. Çocukluk yıllarını, babasının görev yaptığı Atina ve Büyükada'da geçiren yazar, yazmaya Robert Kolej'de eğitim alırken başladı."Halikarnas Balıkçısı" takma adıyla anılan yazar, eserlerinde deniz, doğa ve Anadolu’nun kültürel zenginliklerini ustalıkla işler. Hem edebi kariyeri hem de ressamlık yeteneği ile tanınan Halikarnas Balıkçısı, Türk edebiyatında derin bir iz bırakmıştır.

Yaşamı ve Edebi Kariyeri 

Cevat Şakir Kabaağaçlı, Oxford Üniversitesi'nde "Yakınçağ Tarihi" eğitimi aldıktan sonra, 1913 yılında İtalyan bir kadınla evlenerek bir süre İtalya'da yaşadı. 1914 yılında Türkiye'ye döndüğünde, babasının Afyon'daki çiftliğine yerleşti. Burada yaşanan bir tartışma sonucu, kendi silahından çıkan bir kurşunla babasının ölmesi üzerine cinayet suçlamasıyla yargılandı ve Bodrum'da geçirilmek üzere 15 yıl kürek cezasına çarptırıldı. Cevat Şakir Kabaağaçlı, sürgün edildiği Bodrum’u çok sevmiş ve burasıyla özdeşleşmiştir. Cezasının yedinci yılını tamamladıktan sonra verem hastalığı nedeniyle serbest bırakılan yazar, İstanbul’a döndü. Burada basın dünyasına adım atarak "Güleryüz", "Yeni İnci", "Resimli Gazete", "Resimli Hafta", "Zümrüd-i Anka" ve "Resimli Ay" gibi dergilerde yazılar kaleme aldı, karikatürler çizdi ve kapak resimleri tasarladı.

Sürgün Hayatı 

Resimli Hafta dergisinin 13 Nisan 1925 tarihli sayısında yayımlanan "Hapishanede idama mahkum olanlar, bile bile asılmaya nasıl gider?" başlıklı yazısı nedeniyle İstanbul İstiklal Mahkemesi'nde yargılandı. "Memlekette isyan bulunduğu sırada, askeri isyana teşvik edici yazı yazmak" suçlamasıyla mahkum oldu. Bodrum'a olan tutkusu ile tanınan yazar, bu kente ilk kez, İstiklal Mahkemesi tarafından üç yıl sürgün cezası verilmesiyle gitti. Kabaağaçlı, 1928 yılında cezasını tamamlayarak kendi isteğiyle tekrar Bodrum'a döndü ve 1947’ye kadar burada yaşadı.

Bodrum Yaşamı ve Edebiyatına Etkisi

Bu süreçte, antik dönemlerdeki Halikarnassos ismi nedeniyle "Halikarnas Balıkçısı" takma adıyla eserlerini yazmaya başladı. Ayrıca, yurt dışından tohum ve fidan getirerek Bodrum’un yeşermesi için büyük çaba harcadı. İkinci evliliğini dayısının kızı Hamdiye Hanım ile gerçekleştiren yazar, sürgün yıllarında bu evlilikten boşanarak, Giritli bir ailenin kızı olan Hatice Hanım ile evlendi. Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın üç evliliğinden beş çocuğu dünyaya geldi.

Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın eserlerinin merkezinde tabiat, deniz, balıkçılar, balıklar ve kuşlar yer alır. 1928 yılına kadar daha çok karikatür, kapak resimleri ve desenler üzerinde çalışan yazar, bu tarihten sonra ressamlıktan uzaklaşarak tüm enerjisini yazarlığa yönlendirmiştir. Bodrum ve çevresindeki yaşam, doğa, deniz, denizciler, sünger avcıları ile bu unsurlar, onun roman ve hikayelerinin temel konularını oluşturmuştur. 1926'dan sonra yazdığı deniz hikayeleri ile tanınan Halikarnas Balıkçısı, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1971'de "Devlet Kültür Armağanı" ile onurlandırılmıştır.

Çok Sevdiği Bodrum'dan Ayrılıyor

İkinci Dünya Savaşı'nın zorlu dönemleri, Halikarnas Balıkçısı'nın Bodrum'dan ayrılmasına neden oldu. 1947'de "Yatağan" isimli teknesini ve evini satarak İzmir'e yerleşti. Burada "Demokrat İzmir" gazetesinde yazarlığa devam eden yazar, bir süre turist rehberliği yaparak İzmir'den Bodrum'a kadar olan Ege kıyılarını "Mavi Yolculuk" adıyla gezdirdi. Cevat Şakir Kabaağaçlı, 13 Ekim 1973'te kemik kanseri nedeniyle İzmir'in Hatay semtinde 83 yaşında hayatını kaybetti. Vasiyeti gereği, yazarın cenazesi Bodrum'a defnedildi.

Edebi Eserleri

Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın kaleme aldığı eserler, geniş bir yelpazede farklı türlerde yer almaktadır. İşte yazarın önemli eserleri:

Hikaye:

• Ege Kıyılarından
• Merhaba Akdeniz
• Ege'nin Dibi
• Yaşasın Deniz
• Gülen Ada Ege'den
• Gençlik Denizlerinde
• Parmak Damgası
• Dalgıçlar
• Çiçeklerin Düğünü
• Ege'den Denize Bırakılmış Bir Çiçek
• Mavi Zamanlar

Roman: 

• Aganta Burina Burinata
• Ötelerin Çocukları
• Uluç Reis
• Turgut Reis
• Deniz Gurbetçileri
• Bulamaç

Anı:

• Mavi Sürgün

Deneme:

• Anadolu Efsaneleri
• Anadolu Tanrıları
• Anadolu'nun Sesi
• Hey Koca Yurt
• Merhaba Anadolu
• Düşün Yazıları
• Altıncı Kıta Akdeniz 
• Sonsuzluk Sessiz Büyür
• Arşipel

Çocuk Kitabı:

• Yol Ver Deniz
• Denizin Çağrısı
• İmbat Serinliği
• Nasrettin Hoca
• Gündüzünü Kaybeden Kuş
• Deniz Gurbetçileri
• Define Adası
• Tünek Ahmet

Çeviri:

• Rudyard Kipling'in "Hortlak Rikşav"
• Washington Irving'in "Uykulu Kuytu Menkıbesi"

Bu eserler, yazarın deniz, doğa ve Anadolu kültürüne olan tutkusunu yansıtırken, edebi mirasının zenginliğini de gözler önüne sermektedir.