Bu Makalede Neler Var?
Stonehenge Nedir?
Stonehenge, İngiltere'nin Wiltshire bölgesinde bulunan, Neolitik dönem ve Tunç Çağı'na tarihlenen bir taş çemberdir. Dünyanın en ünlü tarih öncesi anıtlarından biri olan Stonehenge, her yıl yaklaşık bir milyon ziyaretçi çekmektedir.
UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan bu megalitik yapı, MÖ 3000 ile MÖ 2000 yılları arasında inşa edilmiştir. Dev taş blokların dairesel bir düzenle yerleştirilmesiyle oluşan Stonehenge, arkeologlar ve tarihçiler için hala birçok soru işareti barındırmaktadır.
Tarihçesi ve Yapım Süreci
Stonehenge'in inşası birkaç aşamada gerçekleşmiştir:
| Dönem | Aşama | Özellikler |
|---|---|---|
| MÖ 3000-2920 | Erken Dönem | Dairesel hendek ve toprak setin oluşturulması |
| MÖ 2900-2600 | 1. Taş Dönemi | Mavi taşların (bluestones) Galler'den getirilmesi |
| MÖ 2600-2400 | 2. Taş Dönemi | Sarsen taşlarının dikilmesi ve lentoların yerleştirilmesi |
| MÖ 2400-2280 | Son Düzenlemeler | Mavi taşların yeniden düzenlenmesi |
| MÖ 2280-1930 | Son Kullanım Dönemi | Y ve Z deliklerinin açılması |
Stonehenge'in inşasında kullanılan taşların bir kısmı Galler'in Preseli Dağları'ndan (240 km uzaklıkta) getirilmiştir. Bu kadar ağır taşların (bazıları 50 ton ağırlığında) o dönemde nasıl taşındığı hala tartışma konusudur.
Yapısal Özellikleri ve Mimarisi
Stonehenge'in temel yapısal özellikleri:
- Dış Çember: 30 adet dikili taş (sarsen) ve üzerine yerleştirilmiş 30 lentodan oluşur
- İç At Nalı: 5 adet dev trilithon (iki dikme taş ve bir lentodan oluşan yapı)
- Mavi Taşlar: Dış çember içinde daha küçük mavi taşlardan oluşan bir çember
- Merkez Taş: Sunak taşı olarak adlandırılan yatık taş
- Hendek ve Set: Anıtı çevreleyen 110 metre çapında dairesel hendek
Taşların düzeni astronomik olaylarla uyumludur. Yaz gündönümünde güneş, Heel Stone olarak adlandırılan taşın üzerinden doğar ve merkeze doğru ilerler.
Yapılış Amacı ve İşlevi
Stonehenge'in yapılış amacı hakkında çeşitli teoriler:
| Teori | Açıklama | Kanıtlar |
|---|---|---|
| Astronomik Gözlemevi | Güneş ve ayın hareketlerini takip etmek | Taşların gündönümleriyle hizalanması |
| Dini Tapınak | Dini ayinler ve törenler için | Yakınlarda bulunan mezarlar ve sunaklar |
| Şifa Merkezi | Şifalı olduğuna inanılan mavi taşlar | Taşların Galler'den getirilmesi |
| Kraliyet Mezarlığı | Önemli kişilerin gömülmesi | Kazılarda bulunan insan kalıntıları |
| Toplumsal Birlik Sembolü | Farklı grupları bir araya getirmek | Geniş bir bölgeden gelen malzemeler |
Günümüzde en çok kabul gören görüş, Stonehenge'in çok işlevli bir yapı olduğu yönündedir. Hem dini törenler hem astronomik gözlemler hem de sosyal birleşme amacıyla kullanılmış olabilir.
Çözülemeyen Gizemleri
Stonehenge hakkında hala cevaplanmayı bekleyen sorular:
- Taşlar nasıl taşındı? 50 tonluk taşların 240 km nasıl getirildiği
- Taşlar nasıl dikildi? O dönemin teknolojisiyle bu kadar ağır taşların nasıl dikildiği
- Tam olarak kim yaptı? Yapımda çalışan toplulukların kimliği
- Neden bu kadar uzaktan taş getirildi? Mavi taşların neden Galler'den getirildiği
- Akustik özellikleri: Taşların özel bir akustik yaratmak için mi düzenlendiği
Son yıllarda yapılan araştırmalar, Stonehenge'in tek başına bir yapı olmadığını, çevresinde geniş bir ritüel alanı olduğunu göstermiştir. Yakınlarda bulunan Durrington Walls gibi diğer anıtlar, bu alanın çok daha büyük bir kompleksin parçası olduğunu düşündürmektedir.
Bilimsel Araştırmalar ve Yeni Keşifler
Son yıllarda Stonehenge hakkında yapılan önemli keşifler:
- 2014: Yeraltı radarıyla çevrede 17 yeni anıt keşfedildi
- 2018: Mavi taşların kesin kaynağı Galler'deki Carn Goedog olarak belirlendi
- 2020: Taşların dikilmesinde kullanılan rampa sistemi hakkında yeni bulgular
- 2021: Yakınlarda bulunan insan kalıntılarının DNA analizleri
- 2023: Taşların altında daha eski ahşap yapıların izlerine rastlandı
Modern teknolojiler sayesinde Stonehenge hakkında her yıl yeni bilgiler elde edilmektedir. Lidar (lazer tarama) teknolojisi, bölgede daha önce fark edilmeyen birçok yapıyı ortaya çıkarmıştır.
Ziyaret Bilgileri
Stonehenge'i ziyaret etmek isteyenler için pratik bilgiler:
| Bilgi | Detay |
|---|---|
| Konum | Amesbury, Wiltshire, İngiltere (Londra'nın 130 km batısı) |
| Ziyaret Saatleri | 09:30-17:00 (kış), 09:00-19:00 (yaz) |
| Giriş Ücreti | Yetişkin £20, Çocuk £12 (2023 fiyatları) |
| En İyi Ziyaret Zamanı | Sabah erken saatler veya akşamüstü (kalabalıktan kaçınmak için) |
| Özel Etkinlikler | Yaz ve kış gündönümü kutlamaları (özel erişim gerektirir) |
Stonehenge'i ziyaret ederken dikkat edilmesi gerekenler:
- Taşlara dokunmak ve çemberin içine girmek yasaktır
- Hava koşullarına uygun giyinmek önemlidir (açık alan)
- Ziyaretçi merkezindeki müze ve sergileri görmek için zaman ayırın
- Rehberli turlar daha detaylı bilgi almak için idealdir
SSS (Sık Sorulan Sorular)
- Stonehenge'i kim inşa etti?
Stonehenge'i inşa eden topluluklar hakkında kesin bilgiler yoktur. Ancak Neolitik dönemde yaşayan ve tarımla uğraşan topluluklar tarafından inşa edildiği düşünülmektedir. - Stonehenge kaç yaşında?
Stonehenge'in en eski kısımları yaklaşık 5.000 yıl öncesine (MÖ 3000) tarihlenmektedir. Günümüzde gördüğümüz taş çember ise MÖ 2500 civarında tamamlanmıştır. - Stonehenge'in özel bir astronomik hizalanması var mı?
Evet, Stonehenge'in ana ekseni yaz gündönümünde güneşin doğuşuyla hizalanmıştır. Ayrıca kış gündönümü ve ayın bazı özel konumlarıyla da bağlantılı olduğu düşünülmektedir. - Stonehenge'in çevresinde başka yapılar var mı?
Evet, son yıllarda yapılan araştırmalar Stonehenge'in geniş bir ritüel peyzajın parçası olduğunu göstermiştir. Çevresinde Durrington Walls, Woodhenge gibi birçok anıt bulunmaktadır. - Stonehenge'i ziyaret etmek için en iyi zaman ne zaman?
Stonehenge yıl boyu ziyarete açıktır, ancak yaz gündönümü (21 Haziran) özel bir etkinliktir. Normal günlerde ise sabah erken saatler veya akşamüstü daha az kalabalık olur.
0 Yorumlar
Yorumunuzu buradan gönderebilirsiniz