🇹🇷🇨🇾 Rauf Denktaş’ın Hayatı ve Siyasi Kariyeri | Mücadelenin Sembol İsmi
“Kıbrıs’ta Türk varlığını korumak için bir ömür tüketen adam”… İşte Rauf Raif Denktaş tam olarak budur. Avukat, siyasetçi, mücahit, devlet kurucusu ve tartışmasız Kıbrıs Türk halkının efsane lideri. 27 Ocak 1924’te Baf’ın Peristerona köyünde doğdu, 13 Ocak 2012’de Lefkoşa’da hayata veda etti. Aradan geçen 88 yıla, bir halkın varoluş mücadelesinin neredeyse tamamını sığdırdı. Bu yazıda, Denktaş’ın çocukluğundan son nefesine kadar uzanan yolculuğunu, hem kişisel hem de siyasi yönleriyle detaylı bir şekilde ele alacağız.
Bu Makalede Neler Var?
- Çocukluğu ve Gençliği
- Avukatlık Yılları ve Siyasete İlk Adım
- Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) ve Mücahitlik Dönemi
- Londra-Zürih Anlaşmaları ve 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti
- Kanlı Noel Saldırıları ve Toplumlararası Çatışmalar
- Kıbrıs Türk Federe Devleti ve KKTC’nin İlanı
- KKTC Kurucu Cumhurbaşkanı Dönemi (1983-2005)
- Annan Planı Süreci ve Son Siyasi Mücadele
- Özel Hayatı ve Ailesi
- Vefatı ve Mirası
👶 Çocukluğu ve Gençliği
Rauf Raif Denktaş, 27 Ocak 1924’te Kıbrıs’ın Baf kazasına bağlı Peristerona köyünde, yargıç Raif Efendi ile Emine Hanım’ın ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi daha sonra Lefkoşa’ya taşındı. Babasının görevi nedeniyle sık sık yer değiştirdiler. İlkokulu Lefkoşa’da okudu, ardından 1936-1939 yılları arasında İstanbul’da Arnavutköy’deki Fevziye Mektebi’nde yatılı okudu. Lise eğitimini 1941’de Kıbrıs’taki İngiliz Okulu’nda (The English School) tamamladı.
Genç yaşta İngiliz sömürge yönetimine karşı tepkisiyle dikkat çekti. 1941’de liseden mezuniyet konuşmasında “Biz Türk’üz, Türk kalacağız” diyerek İngiliz müdürü şaşırttı ve konuşması yarıda kesildi.
⚖️ Avukatlık Yılları ve Siyasete İlk Adım
1947’de Londra’da Middle Temple’de hukuk eğitimi aldı ve avukat oldu. Kıbrıs’a döndükten sonra savcılık, özel avukatlık ve Kıbrıs Türk Kurumu’nda görev yaptı. 1949’da Dr. Fazıl Küçük’le birlikte Halkın Sesi gazetesinde köşe yazarlığına başladı.
1950’lerde Enosis (Kıbrıs’ın Yunanistan’a ilhakı) hareketine karşı Türk toplumunu örgütlemeye başladı. 1955’te EOKA’nın terörist eylemlerine karşı ilk kez “Kıbrıs Türktür” mitinglerini düzenledi. 1957’de Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu başkanlığına seçildi.
🔫 Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) ve Mücahitlik Dönemi
1958 yılında Dr. Fazıl Küçük ve Rauf Denktaş’ın önderliğinde Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) kuruldu. Denktaş, TMT’nin kurucu kadrosunda yer aldı ve “Toros” kod adını kullandı. 1958-59’da Türkiye ile sık sık gizli görüşmeler yaptı.
İngilizler tarafından birkaç kez tutuklandı, 1958’de sürgüne gönderildi. Ankara’da Türkiye hükümetiyle temaslarını sürdürdü. Zürih ve Londra anlaşmalarının hazırlanmasında aktif rol oynadı.
📜 Londra-Zürih Anlaşmaları ve 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti
1959’da Zürih, ardından Londra’da Türkiye, Yunanistan, İngiltere ve Kıbrıs Türk-Rum toplumları arasında anlaşmalar imzalandı. Rauf Denktaş, Türk tarafının temsilcisi olarak masadaydı. 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu ve Denktaş, yeni devletin Temsilciler Meclisi Başkanı seçildi. Makarios ise Cumhurbaşkanı, Dr. Fazıl Küçük ise Cumhurbaşkanı Yardımcısı oldu.
🩸 Kanlı Noel Saldırıları ve Toplumlararası Çatışmalar
21 Aralık 1963’te başlayan Kanlı Noel saldırılarıyla Rumlar, anayasayı çiğneyerek Türkleri yönetimden dışlamaya ve imhaya çalıştı. Denktaş, 1964’te gizlice Kıbrıs’a dönerek mücahitlerin liderliğini üstlendi. 1967’de yeniden adaya girerken Rumlar tarafından tutuklandı ve Türkiye’nin baskısıyla serbest bırakıldı.
🏛️ Kıbrıs Türk Federe Devleti ve KKTC’nin İlanı
1974 Mutlu Barış Harekâtı’ndan sonra 13 Şubat 1975’te Kıbrıs Türk Federe Devleti ilan edildi. Denktaş, Devlet Başkanı seçildi. 15 Kasım 1983’te ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kuruldu ve Denktaş, halkın %70 oyuyla ilk Cumhurbaşkanı oldu.
🇨🇾 KKTC Kurucu Cumhurbaşkanı Dönemi (1983-2005)
Denktaş, 1985, 1990, 1995 ve 2000 seçimlerini kazanarak 2005’e kadar aralıksız Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. BM, AB ve İslam Konferansı Teşkilatı nezdinde görüşmeleri bizzat yürüttü. “İki devletli çözüm” tezinin yılmaz savunucusu oldu.
📄 Annan Planı Süreci ve Son Siyasi Mücadele
2004’te BM Genel Sekreteri Kofi Annan’ın hazırladığı plan, Denktaş’ın tüm itirazlarına rağmen referanduma sunuldu. Türk tarafı %65 “Evet” derken, Rum tarafı %76 “Hayır” dedi. Denktaş, planın Türk tarafının haklarını yok edeceğini savunarak “Hayır” kampanyası yürüttü. 2005 seçimlerinde aday olmadı ve görevi Mehmet Ali Talat’a devretti.
❤️ Özel Hayatı ve Ailesi
1948’de Aydın Hanım ile evlendi. 6 çocukları oldu: 3 oğul (Demir, Raif, Serhan) ve 3 kız (Ender, Müge, Değer). En büyük oğlu Demir 1972’de trafik kazasında, kızı Ender 1981’de hastalıktan vefat etti. En küçük oğlu Serhan ise 1998’de suikast sonucu hayatını kaybetti.
🕊️ Vefatı ve Mirası
Rauf Denktaş, 13 Ocak 2012’de çoklu organ yetmezliği nedeniyle 88 yaşında vefat etti. Cenazesi, devlet töreniyle “Anıt Mezar”a defnedildi. Bugün KKTC’de Rauf Denktaş Üniversitesi, müzesi, anıt mezarı ve her köşede adı yaşıyor.
Denktaş, Kıbrıs Türk halkı için “varoluş” demektir. Onun mücadelesi sayesinde bugün Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bağımsız bir devlet olarak varlığını sürdürüyor.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
1983-2005 arasında toplam 22 yıl KKTC Kurucu Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.
Planın Türk tarafının egemenliğini ortadan kaldıracağını, Türk askerinin adadan çekileceğini ve mülkiyet haklarının Rumlara geri verileceğini savundu. “Bu plan kabul edilirse 20 yıl sonra Türk diye bir şey kalmaz” dedi.
Rauf Denktaş ve Dr. Fazıl Küçük önderliğinde, Türkiye’nin de desteğiyle 1958’de kuruldu. İlk lideri Albay Rıza Vuruşkan’dı.
Evet, 50’den fazla kitabı bulunmaktadır. En bilinenleri: “Rauf Denktaş’ın Hatıraları” (12 cilt), “Kıbrıs Girit Olmasın”, “Gençlerle Konuşmalar” vb.
Rauf Raif Denktaş’tır. 15 Kasım 1983’te KKTC ilan edilmiş ve aynı gün halkın oylarıyla ilk cumhurbaşkanı seçilmiştir.
Yorum Gönder
Yorumunuzu buradan gönderebilirsiniz